Kürt Edebiyatı

Kürtçe eski ve özünden kopmamış bir dil olarak dikkat çekmektedir. Dil ve kültür öğelerinin birebir halen yaşam içinde etkin olması ona verilen değerin en büyük göstergesidir. Kürtçe zengin bir dildir. Binlerce hikaye, olay, şiir bu dilde yazılmıştır. Bunlar gibi Kürtçede çok sayıda fıkra da ümraniye escort bayan mevcuttur. Kürtçe meselok anlamına gelen fıkra Kürtlerin kültürüyle birebir ilişki içerisindedir. Sizler için …

Kürt toplumunda önemli bir yer tutan Denbejlik nedir ve Kürt Denbejler kimlerdir? Dengbejlik Nedir? Dengbej, Kürt sözlü edebiyatında stran söyleyenlere verilen isimdir. Dengbej iki farklı kelime olan Deng: ses ve Bêj: söyle kelimelerinin birleşimi ile çıkmıştır. Dengbejlik makam olarak çok eski zamanlara yayılmaktadır. Nesilden nesile aktarılan bu gelenek günümüze kadar gelmiştir. Eskiden dervişvari bir gelenek ile köy köy dolaşarak söylenmekteydi. …

Bilmeceler her dilde olduğu gibi Kürtçe dilinde de oldukça yaygındır. Özellikle de soğuk kış gecelerinde eğlence amaçlı Kürtçe Bilmeceler karşılıklı söylenerek oynanır. Kürt dili tarihinde Kürtçe Bilmeceler bu noktada oldukça önemli bir yer almaktadır. Kürtçe Bilmeceler, zor, kolay eğlenceli olmak üzere bir takım kategorilere ayrılıyor. Bilmeceler ile alakalı oynanan oyunlarda bu hususlar geçerli oluyor. Diğer anlamda Kürtçe Bilmecelerin hem zor …

Gerçek ismi Şakir Deniz namıdeğer Şakiro’nun hayatını sizlere aktaracağız.Şakiro ,Kürtler arasında bambaşka yeri olan bir kişiliktir.Sesi ve okuduğu eserle Kürtler’in hafızasında yer edinmeyi başarmıştır. Şakiro Nerelidir? Şakiro, 1936 yılında Ağrı’da doğmuştur. Şakiro,kendisi gibi dengbej olan Resoyê Gopala‘nın öğrencilerindendir.Şakiro Ağrı’nın Toprakkale köyünde doğmuştur.Babasının ismi Bedih Deniz’dir.Şakiro ve ailesi defalarca zorunlu olarak göç etmek zorunda kalmışlardır. Şakiro’nun babası Ağrı İsyanına katıldığı gerekçesiyle …

Alişan Ankaralı bir Kürt beyi. Şehir merkezine yerleşen ilk Kürtlerden… Oldukça da zengin. Şair Dertli’yi, Erzurumlu Aşık Emrah’ı korumuş, konağına almış ve sonuna kadar sahip çıkmış. Hem Dertli hem de Aşık Emrah şiirlerinde Alişan Bey’e büyük övgüler düzer. Rohat Alakom, Ankara Kürtleri üzerine bir yazısında (1), ‘’Mehmed Kemal anılarında Alişan Bey adlı bir Kürt beyi konusunda ilginç bir öykü anlatır. …

İşte derlediğimiz Kürt Edebiyatı içerisinde yer alan bazı ilkler; İslam öncesi Kürt Edebiyatı’nın ilk yazılı örneği: Bilinen ilk Kürtçe şiir M.Ö 330 yılında Baraboz tarafından yazılmıştır. Klasik Kürt Edebiyatı’nın (İslamî dönem) ilk şairi Baba Tahirê Hemedanî (Uryan) ile Eliyê Heriri’dir. Kürtlerin adı bilinen ilk dengbêjî; Evdalê Zeynikê ( Van- Mikis) İlk Kürt kadın dengbêji: Evdalé Zeynıké Elajgır(Eleşkirt) KeléToprakkale köyünde doğup …

Tarih’te bazı Kürt islam Alimi ile Bilim Adamları TARİHTE KÜRT İSLAM ALİMLERİ, LİDERLER, BİLİM ADAMLARI VE FİLOZOFLAR ► Ali Hariri (1009 – Hakkari – 1080) klasik Kürt edebiyatı şairi. İlk Kürt şairi sayılmaktadır. Hariri’den itibaren (11. yüzyıl) Kürt edebiyatında, divan edebiyatı dönemi başlar. ► Abdulkadir Geylani (1077 Gilan – 1166 Bağdat) Kürt asıllı İslam bilgini ve Kadiri tarikatının kurucusudur. ► Abdulbasid Abdussamed (1927 Armant – 1988 Kahire) Kürt ve Arap asilli Dünyaca ünlü hafız ve Kur’an kârisi. ► Ehmedê Xanê (1650 Hakkari – 1707 Ağrı) Türkçe Kürtçe Arapça ve Farsça bilen Kürt asıllı edip, şair, ve tarihçi. ► El Cezerî (1136 – Cizre – 1206 ) İslam’ın altın …

Kürt Yazar Şair  Melayê Batê-(doğum,1417 Baté köyü Colemérg,Hakkari- ölüm 1491) Baté köyü şu anda Şırnak’a bağlıdır. Melayê Batê’nin Hayatı Asıl adı Hasan Ertuşi(Kurdi Hesené Ertoşi,) Eserlerinde Melayê Batê mahlasını kullandığı için bu isimle anılmaktadır. Hesené Ertoşi Hakkari’nin büyük aşiretlerinden olan Ertoşi aşiretindendir. Melayê Batê ,dönemin Kürt Alimlerinden birisidir. Aynı zamanda Şair,Edebiyatçı ve yazar olan Melayê Batê, eserlerinde Kürtçeyi çok iyi kullanmıştır. Melayê Batê’nin Eğitimi Eğitimini Musul, Dohuk, Hewlêr, Miksê başta olmak üzere çok sayıda medresede tamamlamıştır. dönemin Önemli alimlerden …

Kürt Edebiyatının Temel Taşlarından Feqiyê Teyran Kürtlerin Yunus Emre’si olarakda anılan Feqîyê Teyran veya Fakî-yi Tayran (d.1590 – ö.1660), asıl adı Muhammed olan Kürtçe şair, masal ve destan yazarı.En önemli eseri Hespê Reş‘tir (Kara At). Bu eser 1965’te Moskova’da Kürtçe-Rusça olarak yayınlandı. Feqîyê Teyran Müküs’de (Van Bahçesaray) dünyaya gelmiştir. Medrese eğitimi alan Teyran’a Feqîyê ismi, ilimden/talebe kelimesinden; Teyr/kuş ise (Mantık et-Tayr) adlı eserden gelir.Kelime manası olarak kuşların hocası anlamına gelmektedir. Feqiyê Teyran Mahlas Mihê, Feqiyê Gerok Doğum 1590 …

Kürtleri en iyi anlatan Musa Anter.. Kürt Şair Yazar Gazeteci olan Musa Anter 1920 yılında Mardin Nusaybin’de dünyaya gelmiştir.Musa Anter Kürtler arasında Apê Musa(Musa Amca) ismi ile de anılmaktadır. Hayatı Musa Anter Mahlas Apê Musa (Musa Amca) Doğum 1920 Eskimağara, Nusaybin/Mardin Ölüm 20 Eylül 1992 (72 yaşında) Diyarbakır Etnik köken Kürt Meslek Yazar, şair, gazeteci Dönem 1959-1992 İlk eseri Birina Reş / Kara Yara (1959 Musa Anter 1920 yılında Mardin’in Nusaybin İlçesine bağlı Ziwing(Eskimağara) köyünde doğmuş …